Εκπαιδευτική εκδρομή της Γ' Λυκείου στον Κεραμεικό

Mια ηλιόλουστη ημέρα του Μαρτίου, η Γ΄ τάξη του σχολείου μας ξεκίνησε μαζί με τις καθηγήτριες  κυρίες  E. Γιαννούλια, E. Δουτσίου,  A. Μώρου, M. Παπαδάκη, X. Στεφανή και τους καθηγητές κυρίους  A. Μαστραπά, Σ. Μέτη και Μ.Παπαδόπουλο για έναν εκπαιδευτικό περίπατο, στον αρχαιολογικό χώρο του Κεραμεικού.

Όπως διαβάζουμε στην ιστοσελίδα του Υπουργείου Πολιτισμού www.culture.gr και όπως μας ανέλυσε διεξοδικά, κατά την πολύ ενδιαφέρουσα ξενάγηση που ακολούθησε ο φιλόλογος κ. Μαστραπάς, ο αρχαιολογικός χώρος του Κεραμεικού αποτελεί μικρό μόνο μέρος του αρχαίου αττικού δήμου των Κεραμέων, ενός από τους μεγαλύτερους της αρχαίας Αθήνας, ο οποίος βρισκόταν στη βορειοδυτική παρυφή της πόλης. Ο χώρος του Κεραμεικού περιβάλλεται σήμερα από τις οδούς Ερμού, Πειραιώς και Ασωμάτων. Όπως υποδηλώνει το όνομά του, υπήρξε περιοχή εγκατάστασης αγγειοπλαστών και αγγειογράφων και ο κύριος τόπος παραγωγής των περίφημων αττικών αγγείων. Οι τεχνίτες εγκαταστάθηκαν στην περιοχή του Κεραμεικού χάρις στα κατάλληλα για την κατασκευή αγγείων αργιλώδη εδάφη που περιβάλλουν τον μικροσκοπικό ποταμό Ηριδανό. Η παραποτάμια περιοχή του Κεραμεικού πλημμύριζε συνεχώς και δεν ευνοούσε την κατοίκηση. Άρχισε έτσι να χρησιμοποιείται ως χώρος ταφής, και σταδιακά έγινε το σημαντικότερο νεκροταφείο της αρχαίας Αθήνας. Οι αρχαιότεροι τάφοι χρονολογούνται στην Πρώιμη Εποχή του Χαλκού (2700-2000 π.Χ.). Από την υπομυκηναϊκή περίοδο (1100-1000 π.Χ.) και εξής το νεκροταφείο αναπτύσσεται συνεχώς. Κατά τη γεωμετρική (1000-700 π.Χ.) και αρχαϊκή (700-480 π.Χ.) περίοδο οι τάφοι πληθαίνουν, εντάσσονται σε ταφικούς τύμβους ή σημαίνονται με επιτάφια μνημεία. Από την ελληνιστική περίοδο έως τους παλαιοχριστιανικούς χρόνους (Από το 338 π.Χ. έως περίπου τον 6ο αι. μ.Χ.) συνεχίστηκε αδιάκοπα η λειτουργία του νεκροταφείου στον ίδιο χώρο. Οι ανασκαφές στον  άρχισαν από την εν Αθήναις Αρχαιολογική Εταιρεία το 1870, κατά τις επόμενες δεκαετίες συνεχίστηκαν σε συνεργασία με Γερμανούς αρχαιολόγους, ενώ από το 1913 μέχρι σήμερα συνεχίζονται από το Γερμανικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο.
H ξενάγησή μας ξεκίνησε από «το τείχος της πόλης των Αθηνών». Προχωρώντας μέσα στον αρχαιολογικό χώρο τα χρώματα του σκηνικού, πράσινο της φρέσκιας χλόης, μπλε του αττικού ουρανού, γκρι και άσπρο των αρχαίων ευρημάτων, αποτέλεσαν το κατάλληλο φόντο, για να πετάξει η φαντασία από την πολύβουη Αθήνα του 2010 στην Αθήνα του χρυσού αιώνα του Περικλή. Αν και δεν υπάρχουν αρχαιολογικά ευρήματα στο Δημόσιο Σήμα, όπου ενταφιάζονταν τα δημόσια πρόσωπα και οι πεσόντες για την πατρίδα, αλλά και ο ίδιος ο Περικλής, εμείς «είδαμε» το μεγάλο Αθηναίο να εκφωνεί τον Επιτάφιο για να τιμήσει τους πεσόντες του πρώτου έτους του Πελοποννησιακού πολέμου. Στη συνέχεια του περιπάτου μας συναντήσαμε οικογενειακούς τάφους του 4^ου αιώνα, με σπουδαίας ιστορικής και καλλιτεχνικής αξίας επιτύμβια ταφικά μνημεία, όπως της Ηγησούς και του Δεξίλεω. Ο  κ. Μαστραπάς, ακούραστος και ενθουσιώδης, μας δίδαξε με ιδιαίτερη γλαφυρότητα, μεστότητα και διεισδυτικότητα, τρόπους ανάγνωσης των αρχαίων μνημείων, από τη «με μια ματιά» περιήγηση στην αρχαία ιστορία, μέσα από την εικόνα των λίθων που δομούν το τείχος όπως είναι σήμερα, μέχρι τη σημειολογία  του αγγίγματος στα πέπλα της Παμφύλης και της Δημητρίας, αλλά και τη φιλοσοφία και κοσμοθεωρία των αρχαίων ελλήνων που αποτυπώνεται στο «βλέμμα προς το άπειρο» των τιμώμενων νεκρών. 

Το ενδιαφέρον όλων μας - εκτός εξαιρέσεων που ετοιμάζονταν να αποδράσουν προς τον γεμάτο κίνηση και ζωή χώρο του Θησείου - ήταν αμείωτο.

Και ξαφνικά μια ευχάριστη έκπληξη! Ανάμεσα σε ανθισμένες όχθες, τα καθαρά νερά του μικρού ποταμού Ηριδανού έρρεαν μπροστά μας. Τα ίδια νερά από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα!

Χριστίνα Στεφανή

Χημικός

Στιγμές από την εκδρομή